બાળકો પણ બને છે ડિપ્રેશનનો ભોગ

કોરોના મહામારીએ આપણા બધાના જીવનમાં ઘણું બધું બદલી નાખ્યું છે. આ મહામારીએ મેન્ટલ હેલ્થને પણ ઘણી અસર કરી છે. ઘરના વડીલો કોરોના વાયરસના કારણે ઉદાસીનતાથી ઘેરાયેલા છે એવું નથી ઘરમાં રહેતા બાળકોના મેન્ટલ હેલ્થ પર પણ તેની અસર થઈ રહી છે. એવું કહેવાય છે કે જે હંમેશા ખુશ અને ખુશખુશાલ રહે છે તેને ક્યારેય ડિપ્રેશન થતું નથી. બાળપણમાં ડિપ્રેશન વિશે આપણે ત્યાં કોઈ વાત કરતું નથી. અહીંના લોકોનું માનવું છે કે નાના બાળકોને ક્યારેય ડિપ્રેશન જેવી સમસ્યા થતી નથી, પરંતુ આ સાચું નથી. અનેક કારણો જવાબદાર હોય છે

ભારતમાં બાળકોના ડિપ્રેશનને કોઈ ગંભીરતાથી લેતું નથી. એક સર્વે બાદ જાણવા મળ્યું છે કે અભ્યાસ, પારિવારિક સમસ્યાઓ, આર્થિક સમસ્યાઓ, પારિવારિક સંબંધોની સમસ્યાઓ વગેરે જેવા અનેક કારણો બાળકોમાં ડિપ્રેશનનું કારણ બને છે. જો બાળકોમાં આ ડિપ્રેશનને સમયસર ઓળખવામાં ન આવે, તો તે તેમને આત્મહત્યા તરફ દોરી જાય છે. તેથી જ બાળકોમાં ડિપ્રેશનના લક્ષણો ઓળખવા જરૂરી છે.

બાળકોમાં ડિપ્રેશનના લક્ષણો

રમતો અથવા અન્ય પ્રવૃત્તિઓમાં બાળકો રસ ગુમાવે છે. તેમનું વજન ઝડપથી ઘટવા લાગે છે. તે કોઈ પણ વસ્તુ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકતા નથી. પાચનતંત્રમાં ખલેલ પહોંચે છે અને બાળક નાની-નાની બાબતોમાં ચિડાઈ જવા લાગે છે. બાળકની ઊંઘ વધતી ઓછી થવા લાગે છે. હંમેશા મૃત્યુ અથવા આત્મહત્યા વિશે વાત કરવી… આ બધા લક્ષણો દર્શાવે છે કે બાળકમાં ડિપ્રેશનની અસર છે. જો આ લક્ષણો બે અઠવાડિયાથી વધુ સમય સુધી દેખાય, તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
પેરેન્ટ્સનું ટોકવું પણ ડિપ્રેશનનું કારણ બને છે

બાળકો પર ગુસ્સો કે એમની સાથે મારપીટ કરવાથી પણ બાળકોમાં ડિપ્રેશન કે બેચેની વધે છે. માતા-પિતા વાત વાત પર બાળકોને ટોકે છે અથવા એમને મારે છે, આવી સ્થિતિમાં બાળકોમાં ડિપ્રેશન કે બેચેની વધી જાય છે. તેનું કારણ એ છે કે તેની સીધી અસર તેમના મગજ પર પડે છે. એક સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે બાળકો સાથે વધુ કડક રહેવાથી તેમના મગજના તે ભાગ પર અસર થાય છે જે લાગણીઓને નિયંત્રિત કરે છે, જેનાથી તેમનામાં ચિંતા અને ડિપ્રેશન વધે છે.

માતા પિતાએ શુ કરવું?

જો બાળકમાં ડિપ્રેશનના લક્ષણો દેખાઈ રહ્યા હોય, તો માતાપિતાએ આ લક્ષણોને ગંભીરતાથી લેવા જોઈએ. આ સ્થિતિમાં બાળકનું ધ્યાન ડાયવર્ટ કરવું જરૂરી છે. તેમને બહાર ફરવા લઈ જાઓ. તેમની સાથે આઉટડોર ગેમ્સ રમો. આવી સ્થિતિમાં તેમના માટે ખુલ્લી હવા અને સૂર્યપ્રકાશ મળવો ખૂબ જ જરૂરી છે. ડિપ્રેશનમાં રહેલા બાળકો દુઃખી દેખાતા નથી, પરંતુ ચીડિયા બની જાય છે. તેઓ પોતે જ જાણતા નથી કે તેઓ શું કરી રહ્યા છે. ઘરના વડીલોએ આ બધું સમજવું પડશે. ક્યારેક આવા બાળકો ભૂતની વાર્તા સાંભળીને પણ હતાશ થઈ જાય છે. એવામાં બાળકોને બને એટલું આવી વાતોથી દૂર રાખો. જો આ સમસ્યા એવી જ રીતે ચાલ્યા કરે તો ડોકટરની મદદ અવશ્ય લો